Liefst 37 jaar was Johannes Fontanus (1545-1615), afkomstig uit het hertogdom Gulik, een toonaangevend predikant in Arnhem. Nog altijd geldt hij als ‘de reformator’ van Gelderland. Niet alleen wilde hij de ‘ware gereformeerde religie’ vestigen, maar ook moesten dagelijks leven en openbare orde, naar zijn overtuiging, op basis van orthodox gereformeerde opvattingen en leefregels worden gedisciplineerd. Daarbij stond hem een netwerk van gelijkgezinden ten dienste, waartoe ook graaf Jan van Nassau-Dillenburg behoorde.
Fontanus, hoe streng gelovig ook, had als predikant en zielzorger oog voor de leer én het leven. De leer was en bleef streng, de praktijk van het leven noopte hem meer dan eens tot een zekere mildheid. Van huis uit niet onbemiddeld, kon hij zich ten opzichte van bestuurlijke instanties eigen initiatieven veroorloven. Uit de achterhaalde correspondentie en uit kerkelijke acta treedt deze ongemoedelijke ‘Rijnlander’ naar voren als een onophoudelijk ijveraar voor de gereformeerde kerken. Fontanus gruwde van elke vorm van libertinisme en streed tot zijn dood tegen de toenemende invloed van remonstranten. De ‘glorie van Dordt’ (1618/1619) heeft hij echter niet meer mogen smaken.
Over leven en werken van Fontanus is onlangs een boek verschenen van de hand van A.E.M. Janssen en Kosterus G. van Manen. Zij zijn ook degenen die op vrijdag 29 januari voor Prodesse de lezing verzorgen.
